Türkiye Ä°statistik Kurumu (TÜÄ°K) verilerine göre, yaÅŸlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha yukarı yaÅŸtaki nüfus, 2019 yılında 7 milyon 550 bin 727 kiÅŸi iken son beÅŸ yılda yüzde 20,7 artarak 2024 yılında 9 milyon 112 bin 298 kiÅŸi oldu. YaÅŸlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2019 yılında %9,1 iken, 2024 yılında yüzde 10,6'ya yükseldi. YaÅŸlı nüfusun 2024 yılında D,6'sını erkek nüfus, U,4'ünü kadın nüfus oluÅŸturdu.
Nüfus projeksiyonlarının demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceÄŸini varsayan ana senaryosuna göre yaÅŸlı nüfus oranının 2030 yılında yüzde 13,5, 2040 yılında yüzde 17,9, 2060 yılında yüzde 27,0, 2080 yılında yüzde 33,4 ve 2100 yılında yüzde 33,6 olacağı öngörüldü.
DoÄŸurganlık göstergelerindeki hızlı düÅŸüÅŸ eÄŸiliminin devam edeceÄŸini varsayan düÅŸük senaryoya göre yaÅŸlı nüfus oranının 2030 yılında yüzde 13,5, 2040 yılında yüzde 18,2, 2060 yılında yüzde 28,8, 2080 yılında yüzde 38,5 ve 2100 yılında yüzde 42,8 olacağı öngörüldü.
DoÄŸurganlığı artırıcı tedbirlerin etkili olacağını varsayan yüksek senaryoya göre yaÅŸlı nüfus oranının 2030 yılında yüzde 13,4, 2040 yılında yüzde 17,5, 2060 yılında yüzde 25,5, 2080 yılında yüzde 29,8 ve 2100 yılında yüzde 28,2 olacağı öngörüldü.
YaÅŸlı nüfus yaÅŸ grubuna göre incelendiÄŸinde, 2019 yılında yaÅŸlı nüfusun yüzde 62,8'inin 65-74 yaÅŸ grubunda, yüzde 28,2'sinin 75-84 yaÅŸ grubunda ve yüzde 9,1'inin 85 ve daha yukarı yaÅŸ grubunda yer aldığı görülürken, 2024 yılında yüzde 63,4'ünün 65-74 yaÅŸ grubunda, yüzde 28,8'inin 75-84 yaÅŸ grubunda ve yüzde 7,8'inin 85 ve daha yukarı yaÅŸ grubunda yer aldığı görüldü. YaÅŸlı nüfusun yüzde 0,1'ini oluÅŸturan 100 yaÅŸ ve üzerindeki yaÅŸlı kiÅŸi sayısı, 2024 yılında 7 bin 632 oldu.
YaÅŸlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10,0'ını geçmesi nüfusun yaÅŸlanmasının bir göstergesidir. Türkiye'de yaÅŸlı nüfus, diÄŸer yaÅŸ gruplarındaki nüfusa göre daha yüksek bir hız ile artış gösterdi.
Küresel yaÅŸlanma süreci olarak adlandırılan "demografik dönüÅŸüm" sürecinde olan Türkiye'de, doÄŸurganlık ve ölümlülük hızlarındaki azalma ile birlikte saÄŸlık alanında kaydedilen geliÅŸmeler, yaÅŸam standardının, refah düzeyinin ve doÄŸuÅŸta beklenen yaÅŸam süresinin artması ile nüfusun yaÅŸ yapısı ÅŸekil deÄŸiÅŸtirdi. Çocuk ve gençlerin toplam nüfus içindeki oranı azalırken yaÅŸlıların toplam nüfus içindeki oranı artış gösterdi. Türkiye, oransal olarak yaÅŸlı nüfus yapısına sahip ülkelere göre hala genç bir nüfus yapısına sahip olsa da, yaÅŸlı nüfus sayısal olarak oldukça fazladır.
Ortanca yaÅŸ, yeni doÄŸan bebekten en yaÅŸlıya kadar nüfusu oluÅŸturan kiÅŸilerin yaÅŸları küçükten büyüÄŸe doÄŸru sıralandığında ortada kalan kiÅŸinin yaşıdır. Nüfusun yaÅŸlanması ile ilgili bilgi veren göstergelerden biri olan ortanca yaÅŸ, 2019 yılında 32,4 iken 2024 yılında 34,4 oldu. Ortanca yaÅŸ 2024 yılında erkeklerde 33,7, kadınlarda 35,2 olarak gerçekleÅŸti.
Nüfus projeksiyonlarının demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceÄŸini varsayan ana senaryosuna göre ortanca yaşın 2030 yılında 37,1, 2040 yılında 41,4, 2060 yılında 48,0, 2080 yılında 51,5 ve 2100 yılında 52,2 olacağı öngörüldü.
Çalışma çağındaki yüz kiÅŸiye düÅŸen yaÅŸlı sayısını ifade eden yaÅŸlı bağımlılık oranı, 2019 yılında yüzde 13,4 iken bu oran 2024 yılında yüzde 15,5'e yükseldi.
Nüfus projeksiyonlarının demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceÄŸini varsayan ana senaryosuna göre yaÅŸlı bağımlılık oranının 2030 yılında yüzde 19,5, 2040 yılında yüzde 26,5, 2060 yılında yüzde 45,5, 2080 yılında yüzde 61,9 ve 2100 yılında yüzde 61,6 olacağı öngörüldü.
BirleÅŸmiÅŸ Milletler dünya nüfus tahminlerine göre 2024 yılı için dünya nüfusunun 8 milyar 161 milyon 972 bin 573 kiÅŸi, yaÅŸlı nüfusun ise 833 milyon 480 bin 764 kiÅŸi olduÄŸu tahmin edildi. Bu tahminlere göre dünya nüfusunun yüzde 10,2'sini yaÅŸlı nüfus oluÅŸturdu. En yüksek yaÅŸlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla yüzde 36,2 ile Monako, yüzde 29,8 ile Japonya ve yüzde 24,6 ile Ä°talya oldu. Türkiye, 194 ülke arasında 75. sırada yer aldı.
YaÅŸlı nüfus oranının en yüksek olduÄŸu il, 2024 yılında yüzde 20,8 ile Sinop oldu. Bu ili yüzde 20,2 ile Kastamonu, yüzde 19,1 ile Giresun izledi. YaÅŸlı nüfus oranının en düÅŸük olduÄŸu il ise yüzde 3,7 ile Şırnak oldu. Bu ili yüzde 4,3 ile Hakkari, yüzde 4,4 ile Åžanlıurfa izledi.
YaÅŸlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10,0 ve üzerinde olduÄŸu il sayısı 2024 yılında 60 oldu.
Hayat Tabloları, 2021-2023 sonuçlarına göre doÄŸuÅŸta beklenen yaÅŸam süresi Türkiye geneli için 77,3 yıl, erkekler için 74,7 yıl ve kadınlar için 80,0 yıl oldu. Genel olarak kadınlar erkeklerden daha uzun süre yaÅŸamakta olup, doÄŸuÅŸta beklenen yaÅŸam süresi farkı 5,3 yıl oldu.
Türkiye'de 65 yaşına ulaÅŸan bir kiÅŸinin beklenen yaÅŸam süresi ortalama 17,4 yıl oldu. Erkekler için bu sürenin 15,7 yıl, kadınlar için 19,0 yıl olduÄŸu gözlendi. DiÄŸer bir ifade ile 65 yaşına ulaÅŸan kadınların erkeklerden ortalama 3,3 yıl daha fazla yaÅŸayacağı tahmin edildi. Beklenen yaÅŸam süresi 75 yaşında 10,5 yıl iken 85 yaşında 5,5 yıl oldu.
Türkiye'de 2024 yılında toplam 26 milyon 599 bin 261 haneden 6 milyon 726 bin 583'ünde yaÅŸlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha yukarı yaÅŸta en az bir fert bulunduÄŸu görüldü. DiÄŸer bir ifadeyle, hanelerin yüzde 25,3'ünde en az bir yaÅŸlı fert yaÅŸadığı görüldü.
En az bir yaÅŸlı fert bulunan 6 milyon 726 bin 583 hanenin 1 milyon 750 bin 900'ünü tek başına yaÅŸayan yaÅŸlı fertler oluÅŸturdu. Bu hanelerin yüzde 74,0'ını yaÅŸlı kadınlar, yüzde 26,0'ını ise yaÅŸlı erkekler oluÅŸturdu.
En az bir yaÅŸlı fert bulunan haneler içinde tek kiÅŸilik yaÅŸlı hanehalkı oranının en yüksek olduÄŸu il, 2024 yılında yüzde 34,4 ile Balıkesir oldu. Bu ili yüzde 34,1 ile Çanakkale, yüzde 34,0 ile Burdur izledi. Bu oranın en düÅŸük olduÄŸu il ise yüzde 8,0 ile Hakkari oldu. Bu ili yüzde 13,6 ile Batman, yüzde 14,9 ile Van izledi.
YaÅŸlı nüfus içinde okuma yazma bilenlerin oranı 2019 yılında yüzde 83,1 iken 2023 yılında yüzde 87,5 oldu. Okuma yazma bilmeyen yaÅŸlı nüfus oranı 2019 yılında yüzde 16,9 iken 2023 yılında yüzde 12,5 oldu. Okuma yazma bilmeyen yaÅŸlı kadınların oranının, 2023 yılında yaÅŸlı erkeklerin oranından 6 kat fazla olduÄŸu görüldü. Okuma yazma bilmeyen yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 19,9 iken yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde 3,3 oldu.
YaÅŸlı nüfus eÄŸitim durumuna göre incelendiÄŸinde, 2019 yılında yaÅŸlı nüfusun yüzde 45,5'i ilkokul mezunu, yüzde 7,3'ü ortaokul veya dengi okul/ilköÄŸretim mezunu, yüzde 7,5'i lise veya dengi okul mezunu, yüzde 7,0'ı yükseköÄŸretim mezunu iken 2023 yılında ilkokul mezunu olanların oranı yüzde 46,7, ortaokul veya dengi okul/ilköÄŸretim mezunu olanların oranı yüzde 9,7, lise veya dengi okul mezunu olanların oranı yüzde 9,7, yükseköÄŸretim mezunu olanların oranı ise yüzde 8,7 oldu.
YaÅŸlı nüfusun eÄŸitim durumu cinsiyete göre incelendiÄŸinde, cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduÄŸu görüldü. Bitirilen tüm eÄŸitim düzeylerinde yaÅŸlı erkek nüfus oranının yaÅŸlı kadın nüfus oranından daha yüksek olduÄŸu görüldü.
YaÅŸlı nüfus yasal medeni duruma göre incelendiÄŸinde, cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduÄŸu görüldü. YaÅŸlı erkek nüfusun 2024 yılında yüzde1,4'ünün hiç evlenmemiÅŸ, yüzde 83,7'sinin resmi nikahla evli, yüzde 4,0'ının boÅŸanmış, yüzde 10,8'inin eÅŸi ölmüÅŸ olduÄŸu görülürken yaÅŸlı kadın nüfusun yüzde 2,8'inin hiç evlenmemiÅŸ, yüzde 46,9'unun resmi nikahla evli, yüzde 4,6'sının boÅŸanmış, yüzde 45,7'sinin ise eÅŸi ölmüÅŸ olduÄŸu görüldü.
Yoksulluk ve yaÅŸam koÅŸulları istatistiklerine göre 2024 yılında toplam nüfusun yüzde 29,3'ünün yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında iken yaÅŸlı nüfus için bu oranın yüzde 23,3 olduÄŸu görüldü.
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan yaÅŸlı nüfus cinsiyete göre incelendiÄŸinde, bu oranın yaÅŸlı erkeklerde yüzde 22,3, yaÅŸlı kadınlarda ise yüzde 24,2 olduÄŸu görüldü.
Ä°ÅŸgücü istatistiklerine göre, iÅŸgücüne katılma oranı 2019 yılında 15 ve daha yukarı yaÅŸtaki nüfus için yüzde 53,0 iken 2023 yılında yüzde 53,3 oldu. Bu oran yaÅŸlı nüfus için 2019 yılında yüzde 12,0 iken 2023 yılında yüzde 12,2 oldu. Ä°ÅŸgücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiÄŸinde, bu oran yaÅŸlı erkek nüfusta 2023 yılında yüzde 20,0 iken yaÅŸlı kadın nüfusta yüzde 6,1 oldu. YaÅŸlı nüfustaki iÅŸsizlik oranının 2019 yılında yüzde 3,1 iken 2023 yılında yüzde 2,7 olduÄŸu görüldü.
Ä°ÅŸgücü istatistiklerine göre, istihdam edilen yaÅŸlı nüfusun sektörel dağılımı incelendiÄŸinde, 2023 yılında yaÅŸlı nüfusun yüzde 57,7'sinin tarım, yüzde 32,1'inin hizmetler, yüzde 7,3'ünün sanayi, yüzde 2,8'inin ise inÅŸaat sektöründe yer aldığı görüldü.
Türkiye YaÅŸlı Profili AraÅŸtırması, 2023 sonuçlarına göre iÅŸlevsel zorluk çeken (çok zorlanan ya da hiç yapamayan) yaÅŸlılar incelendiÄŸinde, görmede zorluk çeken yaÅŸlıların oranının yüzde 10,1, duymada zorluk çekenlerin oranının yüzde 10,6, konuÅŸmada zorluk çekenlerin oranının ise yüzde 2,2 olduÄŸu görüldü. Yürüme, merdiven çıkma veya inmede zorluk çeken yaÅŸlıların oranı yüzde 27,1, bir ÅŸeyler taşıma veya tutmada zorluk çekenlerin oranı yüzde 29,7, yaşıtlarına göre öÄŸrenme, basit dört iÅŸlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplamada zorluk çekenlerin oranı ise yüzde 13,8 oldu.
Görmede zorluk çeken yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde 8,4 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 11,4 oldu. Duymada zorluk çeken yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde 10,0 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 11,0, konuÅŸmada zorluk çeken yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde 2,0 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 2,3 oldu.
Yürüme, merdiven çıkma veya inmede zorluk çeken yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde 18,2 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 34,3, bir ÅŸeyler taşıma veya tutmada zorluk çeken yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde19,9 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 37,5 oldu. Yaşıtlarına göre öÄŸrenme, basit dört iÅŸlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplamada zorluk çeken yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde 8,7 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 18,0 oldu.
Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, 2023 yılında ölen yaÅŸlıların yüzde 40,0'ı dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetti. Bu hastalığı ikinci sırada yüzde 16,4 ile solunum sistemi hastalıkları, üçüncü sırada yüzde 13,9 ile iyi huylu ve kötü huylu tümörler takip etti.
Ölüm nedenleri cinsiyete göre incelendiÄŸinde, cinsiyetler arası en büyük farkın iyi huylu ve kötü huylu tümörlerde olduÄŸu görüldü. Ä°yi huylu ve kötü huylu tümörler nedeniyle hayatını kaybeden yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde 17,9 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 9,8 oldu.
Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden yaÅŸlıların sayısı, 2019 yılında 13 bin 599 iken 2023 yılında 11 bin 464 oldu. Alzheimer hastalığından ölen yaÅŸlıların oranı 2019 yılında yüzde 4,3 iken bu oran 2023 yılında yüzde 3,2 oldu.
Alzheimer hastalığından ölen yaÅŸlıların oranı cinsiyete göre incelendiÄŸinde, 2023 yılında Alzheimer hastalığından ölen yaÅŸlı erkeklerin oranı yüzde 2,3 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 4,1 oldu.
Türkiye YaÅŸlı Profili AraÅŸtırması, 2023 sonuçlarına göre Lawton-Brody Enstrümental Günlük YaÅŸam Aktiviteleri ÖlçeÄŸinde yer alan bileÅŸenler kapsamında yaÅŸlıların günlük aktiviteleri yapabilme durumları incelendiÄŸinde, yaÅŸlıların …,7'sinin telefon kullanabildiÄŸi, U,1'inin alışveriÅŸini kendi yapabildiÄŸi, a,1'inin yemeÄŸini kendi hazırlayabildiÄŸi, v,6'sının ev temizliÄŸi yapabildiÄŸi görüldü. YaÅŸlıların r,8'inin çamaşır yıkayabildiÄŸi, v,3'ünün yolculuk yapabildiÄŸi, …,5'inin ilaçlarını kendi başına kullanabildiÄŸi, t,0'ının parasal iÅŸlerini yapabildiÄŸi görüldü.
YaÅŸlı erkeklerin yüzde 91,2'sinin telefon kullanabildiÄŸi, yüzde 71,7'sinin alışveriÅŸini kendi yapabildiÄŸi, yüzde 57,0'ının yemeÄŸini kendi hazırlayabildiÄŸi, yüzde 76,7'sinin ev temizliÄŸi yapabildiÄŸi görüldü. YaÅŸlı erkeklerin h,0'ının çamaşır yıkayabildiÄŸi, yüzde 86,0'ının yolculuk yapabildiÄŸi, yüzde 88,5'inin ilaçlarını kendi başına kullanabildiÄŸi, yüzde 87,5'inin parasal iÅŸlerini yapabildiÄŸi görüldü.
YaÅŸlı kadınların yüzde 81,3'ünün telefon kullanabildiÄŸi, yüzde 41,7'sinin alışveriÅŸini kendi yapabildiÄŸi, yüzde 64,3'ünün yemeÄŸini kendi hazırlayabildiÄŸi, yüzde 76,5'inin ev temizliÄŸi yapabildiÄŸi görüldü.YaÅŸlı kadınların yüzde 76,7'sinin çamaşır yıkayabildiÄŸi, yüzde 68,6'sının yolculuk yapabildiÄŸi, yüzde 83,3'ünün ilaçlarını kendi başına kullanabildiÄŸi, yüzde 63,2'sinin parasal iÅŸlerini yapabildiÄŸi görüldü.
KATZ Günlük YaÅŸam Aktiviteleri ÖlçeÄŸinde yer alan bileÅŸenler kapsamında yaÅŸlıların günlük aktiviteleri yapabilme durumları incelendiÄŸinde, yaÅŸlıların yüzde 86,5'inin kendi başına banyo yapabildiÄŸi, yüzde 89,5'inin kendi başına giyinebildiÄŸi, yüzde 92,1'inin kendi başına tuvaletini yapabildiÄŸi görüldü. YaÅŸlıların yüzde 92,1'inin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiÄŸi, yüzde 83,1'inin tuvaletini tutabildiÄŸi, yüzde 95,2'sinin yemeÄŸi kendi başına yiyebildiÄŸi görüldü.
YaÅŸlı erkeklerin yü90,9'unun kendi başına banyo yapabildiÄŸi, yüzde 92,4'ünün kendi başına giyinebildiÄŸi, yüzde 94,5'inin kendi başına tuvaletini yapabildiÄŸi, yüzde 94,5'inin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiÄŸi, yüzde 87,0'ının tuvaletini tutabildiÄŸi, yüzde 96,2'sinin yemeÄŸi kendi başına yiyebildiÄŸi görüldü.
YaÅŸlı kadınların yüzde 82,9'unun kendi başına banyo yapabildiÄŸi, yüzde 87,3'ünün kendi başına giyinebildiÄŸi, yüzde 90,2'sinin kendi başına tuvaletini yapabildiÄŸi, yüzde 90,2'sinin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiÄŸi, yüzde 80,1'inin tuvaletini tutabildiÄŸi, yüzde 94,5'inin yemeÄŸi kendi başına yiyebildiÄŸi görüldü.
Evde bakım desteÄŸine ihtiyacı olan 65 ve daha yukarı yaÅŸtaki kiÅŸilerin oranı 2023 yılında yüzde 16,4 oldu. Bu oran yaÅŸlı erkeklerde yüzde 12,3 iken yaÅŸlı kadınlarda yüzde 19,6 oldu. Evde bakım desteÄŸine ihtiyacı olan 65-74 yaÅŸ grubundaki kiÅŸilerin oranı yüzde 10,5 iken 75 ve daha yukarı yaÅŸtaki kiÅŸilerin oranı yüzde 26,9 oldu.
Torunu olup bakımıyla ilgilenen yaÅŸlıların oranı yüzde 9,7 iken bu oran yaÅŸlı erkekler için yüzde 8,8, yaÅŸlı kadınlar için yüzde 10,3 oldu.
Torunu olup bakımıyla ilgilenen yaÅŸlılardan, yüzde 64,4'ü her gün, yüzde 12,9'u hafta içi her gün, yüzde 10,6'sı bazen, yüzde 7,8'i hafta içi birkaç gün ve yüzde 4,2'si hafta sonu torun bakımıyla ilgilendi.
YaÅŸlı erkeklerin yüzde 59,1'inin her gün, yüzde 13,6'sının hafta içi her gün ve bazen, yüzde 8,5'inin hafta içi birkaç gün ve yüzde 5,2'sinin hafta sonu torun baktığı görüldü. YaÅŸlı kadınların yüzde 68,0'ının her gün, yüzde 12,5'inin hafta içi her gün, yüzde 8,7'sinin bazen, yüzde 7,3'ünün hafta içi birkaç gün ve yüzde 3,6'sının hafta sonu torun baktığı görüldü.
Hanehalkı biliÅŸim teknolojileri kullanım araÅŸtırması sonuçlarına göre, Ä°nternet kullanan 65-74 yaÅŸ grubundaki bireylerin oranı 2019 yılında yüzde 19,8 iken bu oran 2024 yılında yüzde 46,9'a yükseldi. Ä°nternet kullanan yaÅŸlı bireyler cinsiyete göre incelendiÄŸinde, erkeklerin kadınlardan daha fazla Ä°nternet kullandığı görüldü. Ä°nternet kullanan yaÅŸlı erkeklerin oranı 2024 yılında yüzde 55,3 iken yaÅŸlı kadınların oranı yüzde 39,3 oldu.
Hibya Haber Ajansı
30/04/2025 17:39:27
